Đái tháo đường, mỡ máu cao và huyết áp cao được gọi là căn bệnh của thời đại, với tỉ lệ mắc ngày càng tăng và biến chứng nguy hiểm..

Bài viết này giải đáp các thắc mắc thường gặp của bệnh nhân về bệnh mỡ máu cao (rối loạn lipid máu) . Bao gồm: Mỡ máu là gì? Xét nghiệm bộ mỡ máu gồm những gì? Nguyên nhân làm tăng mỡ máu và liệu mỡ máu cao có nguy hiểm không?

1. Mỡ máu cao, rối loạn lipid máu là gì?

– Mỡ máu là gì?

Mỡ máu gồm 2 thành phần chính là cholessterol và triglycerit.

– Cholesterol là gì?

Axít béo tự do được gan tổng hợp thành cholesterol, trong đó cholesterol gồm có cholesterol tốt (HDL-c), cholesterol xấu (LDL-c). Cholesterol tốt (HDL-C) giúp thành động mạch mềm mại để lưu thông máu tốt hơn và bảo vệ thành mạch máu, cholesterol xấu (LDL- C) làm xơ vữa thành động mạch.

– Triglyceride là gì?

Axít béo tự do được gan tạo thành cholesterol. Nếu lượng axít béo tự do qua gan bị dư thừa sẽ trở thành triglycerid.

– Rối loạn lipid máu, rối loạn mỡ máu là gì?

Mỡ máu cao hay còn gọi là rối loạn lipid máu là bệnh lý khi có một hoặc nhiều thông số lipid ( mỡ máu ) bị rối loạn. Bao gồm: Tăng cholesterol toàn phần hoặc tăng triglycerid, hoặc tăng LDL-c, hoặc giảm HDL-c …

2. Mỡ máu cao biểu hiện trên xét nghiệm bộ mỡ máu:

Chẩn đoán xác định khi có một hoặc nhiều rối loạn :

+ Cholesterolmáu > 5,2 mmol/L (200mg/dL)

+ Triglycerid > 1,7 mmol/L (150mg/dL)

+ LDL – cholesterol > 2,58mmol/L (100mg/dL)

+ HDL – cholesterol < 1,03mmol/L (40 mmol/L)

Như vậy, rối loạn mỡ máu chia thành tăng cholesterol, tăng triglycerid, và khi tăng cả cholesterol xấu và tăng triglycerid, được gọi là tăng mỡ máu hỗn hợp

3. Mỡ máu cao do đâu?

Tùy thành phần mỡ máu, tăng cholesterol, tăng triglycerid hay cả hai mà có những nguyên nhân khác nhau.

+ Cholesterol phần lớn được tổng hợp ở gan, một phần từ thức ăn.Tăng cholesterol máu do tổng hợp quá mức ở gan trong một số bệnh di truyền, bệnh về rối loạn chuyển hóa khác như đái tháo đường… Hoặc là do chế độ ăn nhiều cholessterol như mỡ động vật, lòng lợn gà, lòng đỏ trứng, bơ, thịt chó, bò, trâu, tôm. Ngoài ra còn liên quan tới thừa cân, béo phì và lười vận động.

+ Tăng triglycerid hay gặp nhất là do nghiện rượu, thừa cân béo phì, do các rối loạn gen gây bệnh di truyền, do ít vận động, hoặc mắc các bệnh chuyển hóa như tiểu đường, Hội chứng Cushing …

4. Mỡ máu cao có nguy hiểm không?

Cholesterol xấu càng cao nguy cơ xơ vữa động mạch càng tăng, làm giảm lưu thông máu, kích thích hình thành cục máu đông. Một nguy cơ khác là mảng xơ vữa bong ra gây tắc mạch: tắc mạch vành  gây nhồi máu cơ tim hoặc tắc mạch não gây đột quỵ thể nhồi máu

Triglycerid tăng sẽ tích lại ở gan, gây gan nhiễm mỡ. Mức độ nhiễm mỡ từ nhẹ đến nặng cuối cùng dẫn đến xơ gan ( là tình trạng đến nay chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị.) Nếu tăng quá cao triglycerid máu, có thể gây viêm tụy cấp tính.

Mỡ máu cao là một bệnh nguyên, điều trị mỡ máu cao cũng là một phần trong phác đồ điều trị các bệnh tim mạch, nội tiết khác.