Cơ thể người được cấu tạo bởi lục phủ và ngũ tạng.

Trong cơ thể các tạng và các phủ bao gồm:

Ngũ tạng: tâm, can, tỳ, phế, thận.

Lục phủ: tiểu trường, đại trường, đởm, vị, bàng quang, tam tiêu.

Mọi hoạt động của các tạng phủ trong cơ thể đều nhờ vào cơ sở vật chất là tinh, khí, huyết, thần, tân dịch. Đồng thời tinh, khí, huyết, thần, tân dịch có mối quan hệ chặt chẽ  với tạng, phủ trong cơ thể.

Tạng can là một trong năm tạng của cơ thể, là một tạng thuộc mộc, nó chủ về tàng huyết, chủ sơ tiết, chủ cân, khai khiếu ra mắt, vinh nhuận ra móng tay, móng chân.

Can khí uất kết

Nguyên nhân do tinh thần bị kích động làm can uất lại mà gây bệnh.

Triệu chứng: đau vùng mạng sườn, ngực sườn đầy tức, phụ nữ kinh nguyệt không đều, thống kinh, trước khi kinh ngực cương đau, rêu lưỡi trắng trơn mạch huyền.

Can hỏa vượng

Nguyên nhân: do can khí uất hóa hỏa. Hỏa hay gây viêm ở bên trên. Hỏa bức huyết vong hành gây xuất huyết.

Triệu chứng: hoa mắt, chóng mặt, đau đầu dữ dội, ù tai, bực bội, dễ cáu gắt, mắt đỏ, miệng đắng, nước tiểu vàng. Có khi ho ra máu, nôn ra máu, chảy máu cam, phụ nữ rong kinh ỏng huyết. Lưỡi đỏ rêu vàng, mạch huyền sác.

Thấp nhiệt ở can kinh

Nguyên nhân: do thấp nhiệt ở bên trong làm rồi loạn chức năng sơ tiết của can và sơ tiết mật của đởm.

Triệu chứng: mạng sườn đầy tức, vàng da, tiểu tiện ít đỏ, phụ nữ ra khí hư màu vàng, hôi, hay ngứa ở âm đạo, nam giới đau sưng tinh hoàn, rêu lưỡi vàng dày, mạch huyền sác.

Can phong nội động

Nguyên nhân: do sốt cao, viêm nhiễm (huyết nhiệt gây ra). Do can thận âm hư, can dương vượng sinh phong hoặc can huyết hư sinh phong.

Triệu chứng:

Huyết nhiệt sinh phong biểu hiện sốt cao, hôn mê, gáy cứng, người uốn cong, chân tay co quắp, chất lưỡi đỏ, mạch huyền sác.

Âm hư dương vượng sinh phong biểu hiện nhức đầu, chóng mặt, ù tai, bực bội, hay cáu gắt, mất ngủ, hay quên, chất lưỡi đỏ khô, mạch huyền. nếu trúng phong thì đột nhiên ngã, lưỡi cứng, môi khô, liệt nửa người, có khi hôn mê.

Can huyết hư: biểu hiện các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, chân tay co quắp, run, tê bì, thị lực giảm, sắc mặt hơi vàng. Kinh nguyệt ít, nhạt màu, lưỡi nhợt ít rêu, mạch huyền tế.

Hàn tà xâm nhập vào kinh can (noản can)

Nguyên nhân: do hàn tà xâm nhập vào kinh can  làm can khí ngưng trệ.

Triệu chứng: đau vùng hạ vị lan xuống tinh hoàn, tinh hoàn sưng to và sa xuống, rêu lưỡi trắng, chất lưỡi nhuận, mạch trầm huyền.

coppy ghi nguồn: http://drugsofcanada.com

link bài viết: Bệnh lý của tạng can