Bát pháp là tám phương pháp cơ bản và lớn nhất trong phép tắc chữa bệnh của trung y.

• Nguyên tắc chính để chữa bệnh

Chữa phải tìm gốc bệnh: tìm gốc bệnh là tìm nguyên nhân gây ra, chứng trạng hiện có khi giống nhau nhưng lại do nhiều nguyên nhân gây nên. Ví dụ: đau thượng vị gốc bệnh có thể do ở can, cũng có thể tại tỳ vị.

Chữa bệnh phải có ngọn, gốc, hoãn cấp: gốc là nguyên nhân chính gây ra bệnh, là bệnh cũ là chính khí, là bệnh ở lý. Ngọn là triệu chứng, là bệnh mới mắc, là tà khí, là bệnh mắc về sau.

Hoãn là bệnh không rầm rộ, khi chữa thì điều trị vào gốc bệnh.

Cấp là các chứng rầm rộ, mới mắc, nặng nề, khi có các chứng cấp thì chữa vào ngọn.

Chữa bệnh phải có bổ tả: tùy theo tình trạng của bệnh mà vừa tả, vừa bổ nhưng trên nguyên tắc chung là là bao giờ cũng chú ý đến chính khí của ngươi bệnh, không dùng pháp tả làm tổn hại đến chính khí.

Chính trị và quản trị:

Chính trị là phương pháp nhằm đúng bệnh lựa chọn những vị thuốc trái với bệnh mà chữa (nghịch giả chính trị) như chứng hàn thì dùng thuốc nhiệt, chứng nhiệt thì dùng thuốc hàn, chứng thực thì dùng phép công, chứng hư thì dùng phép bổ.

Phản trị: còn gọi là tòng trị, khi gặp chứng bệnh hiện ra giả tượng chọn biện pháp thuận theo hiện tượng của bệnh mà chữa (tòng giản phản trị). Như chứng âm thịnh cách dương ngoài có hiện tượng nhiệt thì dùng thuốc để chữa. Chứng  nhiệt có trước, sau có chứng quyết ra ngoài

thấy hiện tượng hàn thì dùng thuốc hàn để chữa, chứng thực có hiện tượng hư dùng thuốc tả, chứng hư có hiện tượng thực thì dùng thuốc bổ.

• Phối hợp vận dụng bát pháp

Thực tế lâm sàng rất phức tạp nếu chỉ đơn thuần dùng một pháp không thể giải quyết được bệnh, cần phối hợp nhiều pháp hỗ trợ nhau.

Hãn hạ cùng dùng: gặp trường hợp vừa có biểu vừa có lý chứng cần dùng cả pháp hãn (biểu) và hạ (lý).

Ôn thanh cùng dùng: gặp trường hợp  trên hàn dưới nhiệt hay trên nhiệt dưới hàn cần kết hợp  nhiệt thì thanh, hàn thì ôn.

Công bổ cùng dùng:  bệnh nhân hư nhược bị bệnh cấp, nếu chỉ bổ thì tà khí kết lại, nếu chỉ công thì cơ thể đã hư dễ trở nên suy nguy hiểm. Cần vừa bổ, vừa công.

• Các pháp chữa ngoài:

Phương pháp xông: dùng hơi của vị thuốc đun lên hay khói của vị thuốc  khi đốt để xông toàn thân hay vào vùng bị bệnh hoặc hít vào mũi

Phương pháp ngâm tắm: dùng thuốc nấu lên để ngâm tắm.

Phương pháp bôi đắp: thuốc tươi giã nát hoặc thuốc bột hòa tan hay  rượu bôi đắp vào chỗ bị bệnh.

Phương pháp chườm: dùng thuốc rang hay xào nóng lên chườm vào vùng bị bệnh.

Dán: thuốc nấy thành cao dán vào vùng đau, mụn nhọt.

coppy ghi nguồn: http://drugsofcanada.com

link bài viết: phương pháp chữa bệnh bằng thuốc cổ truyền