điều trị bệnh sốt rét cần phải chú ý rất nhiều vấn đề.

1. Điều chỉnh rối loạn nước điện giải

• Dấu hiệu mất nước: giảm đàn hồi da, môi khô, mạch nhanh, huyết áp hạ, giảm độ căng nhãn cầu và nước tiểu ít
• Lượng dịch đưa vào = 10 ml/kg + nước tiểu 24 giờ

Hoặc lượng dịch đưa vào = nước tiểu thải ra + 500 ml

Nếu người bệnh có toan huyết có thể truyền natri bicarbonat 1,4% theo dõi khí máu động mạch để diều chỉnh tích hợp.

Phải theo dõi: lượng nước tiểu, huyết áp động mạch, áp lực tĩnh mạch trung tâm để tránh truyền dịch quá nhiều gây phù phổi cấp, phù não, suy tim

Chú ý: xác định thiểu niệu, vô niệu bằng cách đo lượng dịch thai ra (nước tiểu, chất nôn…) và lượng dịch đưa vào cơ thể. Cần thận trọng việc bù dịch để tránh phù phổi cấp (đặc biệt với người bệnh suy thận), theo dõi huyết áp, áp lực tĩnh mạch trung tâm và hematocit. Trước một người bệnh thiểu niệu, vô niệu cần tìm nguyên nhân do thiếu dịch hay do suy thận cấp.

2. Xử trí co giật

Seduxen 10 mg, tiêm tĩnh mạch

Hoặc phenolbacbital tiêm bắp

3. Xử trí sốt

Nếu thân nhiệt cao trên 39 độ C dùng  Paracetamol 15 mg/kg/lần, không quá 4 lần trên ngày, kết hợp với chườm mát, chườm ấm.

4. Xử trí suy thận

Cần phân biệt suy thận chức năng hay suy thận thực thể. Bù dịch căn cứ vào áp lực tĩnh mạch trung tâm:

Lượng nước đưa vào = lượng nước thải ra + 500  ml

Dùng lợi tiểu: liều furosemide sao cho duy trì nước tiểu 80 – 100 ml/ giờ. Nếu vẫn không có kết quả phải lọc máu (chạy thận nhân tạo hoặc lọc máu liên tục)

Chỉ định lọc máu khi:

Nước tiểu 24 giờ < 500 ml sau khi đã được bù đủ dịch và dùng thuốc lợi tiểu

Hoặc bệnh nhân có phù hoặc đe dọa phù phổi cấp

Hoặc có một trong các tiêu chuẩn sau: creatinin máu >500 muycromol/l, kali máu > 6 mmol/l, pH < 7,25 mà không điều chỉnh được bằng bicabonate

Lactat máu > 5 mmol/l

5. Xử trí suy hô hấp cấp

Đặt canuyn miệng, họng

Hút đờm dãi miệng họng

Nằm đầu cao 30 – 45 độ

Thông khí nhân tạo, thở oxy 4-6 lít/phút duy trì SpO2 > 92%

Hôn mê: đặt nội khí quản

Dùng kháng sinh khi có bội nhiẽm

Khi người bệnh có phù phổi cấp: phải ngừng ngay truyền dịch, tiêm tĩnh mạch furocemide, trợ tim mạch, thở oxy qua máy, lọc máu liên tục

6. Xử trí sốc

• Cần đo áp lực tĩnh mạch trung tâm và duy trì áp lực tĩnh mạch trung tâm không quá 6,5 cm H2O ở bệnh nhân không có suy hô hấp và không quá 5 cm H2O ở bệnh nhân có suy hô hấp
• Nếu huyết áp không cải thiện sử dụng thuốc vận mạch dopamin hoặc noadrenalin. Nếu huyết áp không lên sau khi sử dụng noadrenalin liều 3 mg/ giờ thì phối hợp với adrenalin duy trì huyết áp trên 90 mmhg

7. Xử trí thiếu máu

truyền máu khi hồng cầu dưới 2 triệu / mm3 hoặc hematocit  dưới 32%

truyền khối hồng càu khi hematocrit dưới 20% hoặc hemoglobin dưới 7g/dl