Viêm màng não cấp nói chung, viêm màng não do não mô cầu nói riêng là một cấp cứu y tế, đòi hỏi mức độ tối đa trong chẩn đoán và điều trị.

Tỷ lệ tử vong khoảng 30%, để hạ thấp tỷ lệ tử vong cần phải:

• Nhận biết sớm viêm màng não
• Nhanh chóng xác định căn nguyen
• Điều trị kháng sinh diệt khuẩn nhanh chóng và thích hợp (trong vòng 30 phút khởi đầu của bệnh)
• Nhận biết sớm bệnh này khi nuối cấy dịch não tủy âm tính
• Phát hiện sớm và điều trị di chứng của nhiễm khuẩn huyết mà nó hay kèm với viêm màng não do vi khuẩn

Viêm màng não do não mô cầu là bệnh viêm màng não mủ, phản ứng viêm xảy ra từ não bộ đến tủy sống, ảnh hưởng cả màng nhện lẫn màng nuôi. Đây là hậu quả của sự xâm lấn của Neisseria menigitidis vào màng não

Trong tất cả các viêm màng não cấp do vi khuẩn gây nên, viêm màng não do não mô cầu có những điểm khác biệt sau:

Tổn thương không chỉ ở màng não mà có thể cả não thất và màng tủy

Bệnh lây theo đường hô hấp, có tính chất gây nên dịch nên còn gọi là viêm màng não dịch tễ

Biểu hiện lâm sang đa dạng: có thể chỉ là viêm màng não đơn thuần, có thể kết hợp với nhiễm khuẩn huyết

• Mầm bệnh:

Não mô cầu được phân lập vào năm 1897, thuộc họ Neisseria, thường khu trú ở mũi họng và chỉ gây bệnh cho người

Não mô cầu là loại song cầu hình hạt cà phê, không bắt màu gram (gram âm), có vỏ mỏng, không có nha bào, phân lập khó. Yêu cầu môi trướng nuôi cấy phải có albumin, có độ pH và độ ẩm thích hợp, bệnh phẩm phải bảo quản ở nhiệt độ 37 độ C.

Não mô cầu kém chịu đựng với ánh sang và thuốc sát trùng thông thường. ở môi trường bên ngoài tồn tại 3-4 giờ, trên quần áo sống dưới 12 giờ, ở trong phòng 2-8 giờ

Cấu trúc kháng nguyên của não mô cầu khá phức tạp: lớp ngoài cùng là polysaccharide bản chất là kháng nguyên đặc hiệu của nhóm, sau đó đến lớp lipo polysaccharide bản chất là nội độc tố, lớp trong là lớp protein màng đặc hiệu cho typ huyết thanh.

Đến nay ngoài 4 nhóm huyết thanh kinh điển A, B, C, D đã có them một số nhóm  huyết thanh nữa: X, Y, Z, W… trong đó mỗi nhóm huyets thanh có nhiều typ huyết thanh

• Nguồn lây:

Bệnh nhân: não mô cầu thường thấy trong mũi họng bệnh nhân ở thời kỳ đầu và được bài tiết ra nfoaif trong 3-4 tuần kể từ khi phát bệnh

Người lành mang bệnh: là yếu tố lan truyền mạnh hơn cả

Những bệnh nhân không điển hình như viêm mũi họng do não mô cầu

Viêm màng não do não mô cầu không điển hình là nguồn truyền bệnh nguy hiểm

• Đường lây

Lây truyền từ người này sang người khác qua đường hô hấp, qua không khí hít phải những giọt nước bọt, đờm dãi có chứa nhiều vi khuẩn từ mũi họng bệnh nhân bắn ra khi ho, hắt hơi, nói chuyện

Lây gián tiếp qua vật trung gian như quần áo, bát đĩa, đồ chơi hiếm gặp