Căn nguyên gây nhiễm HIV là vấn đề đang được nghiên cứu nhiều.

Có hai loại HIV gây nhiễm ở người, có cùng acid nhân là ARN: vào tháng 12 năm 1983, ê-kip của giáo sư Luc Montagnier ở viện Paster Pháp đã phân lập được một loại Retrovirus, mang tên LAV từ sinh thiết hạch từ hạch của một bệnh nhận bị hội chứng hạch to toàn thân kéo dài. Vào tháng 5 năm 19834 ê-kip của BS. Gallo ở Hoa Kì phân lập được một loại Retrovirus từ máu của bệnh nhân bị bệnh AIDS mang tên HTLV II. Sau đó các nhà khoa học trên thế giới đã xác nhận hai loại virus này là một, đều gây nên hội chứng lâm sàng giống nhau là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải và thống nhất tên gọi là virus gây bệnh AIDS là HIV đó là HIV – 1. Năm 1986 người ta phân lập được thêm một loại HIV thứ hai đặt tên là HIV-2 từ bệnh nhân gốc Tây Phi. Loại HIV 2 có 72 % cấu tạo giống loại virus gây suy giảm miễn dịch ở khỉ.

HIV là một loại Retrovirus, nằm trong họ Lentivirus. HIV 1 được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới và  là loại chủ yếu gây nên bệnh AIDS nhưng HIV 2 dường như chỉ khu trú ở Tây Phi.

HIV có lớp vỏ cấu tạo bởi một màng lipid và hai loại glycoprotein: GP120 và GP41.

bên trong HIV là phần lõi gồm các protein chính như P18 và P24 hai sợi ARN xoắn ốc và men sao mã ngược.

Cấu tạo của HIV:

Cơ chế gây bệnh:

HIV sau khi xâm nhập vào cơ thể, nó tồn tại ở hầu hết các chất dịch của cơ thể, các tổ chức của cơ thể. HIV tấn công vào các tế bào miễn dịch, chủ yếu ở các tế bào lympho mà đặc biệt là lympho TCD4+, các đại thực bào và các tế bào miễn dịch khác làm giảm số lượng và rối loạn chức năng của các tế bà miễn dịch dẫn đến tổn thương hệ thống miễn dịch của cơ thể, do vậy cơ thể bị suy giảm miễn dịch và hậu quả là cơ thể bị nhiễm trùng cơ hội ở tất cả các cơ quan và phát triển các khối u ác tính.

Phương thức lây truyền HIV

• Lây truyền qua đường tình dục:

lây truyền qua đường tình dục là đường lây quan trọng nhất, rộng rãi nhất, khó có thể kiểm  soát nhât. Đây là đường lây nhiễm mà HIV trở thành đại dịch trên thế giới.  Lây qua giao hợp vói người nhiễm HIV mà không sử dụng bao cao su, do vậy có thể lây qua đường hậu môn, sinh dục, họng miệng…

Lây truyền qua đường tình dục phần lớn từ gái mại dâm sau đó lây cho cợ, chồng và bạn tình của họ. Virus từ dịch tiết của đường sinh dục phát tán và xâm nhập vào các vết xước của bộ phận sinh dục, hậu môn…vào cơ thể. Việc nhận tinh dịch của người nhiễm HIV cũng bị lây nhiễm.

• Lây truyền qua đường máu

HIV có trong máu toàn phần, trong các thành phần của máu, vì vậy nếu nhận máu toàn phần hoặc từng phần của người bị nhiễm HIV đều có nguy cơ bị nhiễm và nhiễm với tỉ lệ cao.

• Lây truyền từ mẹ sang con: trong khi mang thai, khi chuyển dạ, trong khi đẻ và khi cho con bú.