Các biểu hiện cận lâm sàng của bệnh giang mai rất đa dạng.

Xét nghiệm vi khuẩn

Bệnh phẩm lấy ở các tổn thương của thời kì I và II (săng, mảng niêm mạc và hạch) bằng tăm bông, ngòi chủng hoặc chọc hạch, phết lên phiến kính có dung dịch nuôi dưỡng soi trên kính hiển vi nền đen sẽ thấy vi khuẩn có nhiều vòng xoắn di động.

Nhuộm bằng phương pháp nhuốm bạc thấy hình thể xoắn khuẩn.

Tiêm truyền qua tinh hoàn thỏ: lấy chất dịch tổn thương tiêm vào tinh hoàn thỏ sau 1 tuần đến 10 ngày tinh hoàn viêm, lấy dịch xác định xoắn khuẩn.

Phản ứng huyết thanh giang mai

• Phản ứng lên bông:

Gồm các phản ứng: Citocol, VDRL, RPR,Kahn.

Nguyên lý: kháng nguyên là tổ chức tim bê nghiền nát và tinh chế, được gọi là cardiolipin bản chất là phoospholipid, khi gặp kháng thể có trong huyết thanh bệnh nhân sẽ tạo thành những hạt trắng hoặc đen trên môi trường làm xét nghiệm.

Vì kháng nguyên chiết xuất từ tim bê nên các phản ứng không đặc hiệu nhưng vẫn có giá trị trong chẩn đoán khi bệnh nhân có tiền sử tiếp xúc với nguồn lây nghi ngờ.

• Phản ứng kết hợp bổ thể

là phản ứng BW cổ điển và phản ứng BW Kolmer

Nguyên lý: kháng nguyên là cardiolipin kết hợp với kháng thể có trong huyết thanh bệnh nhân, đồng thời có sự tham gia của bổ thể. Phát hiện được nhờ hệ thống phản ứng tan máu (hồng cầu cừu + kháng thể kháng hồng cầu cừu và bổ thể)

Phản ứng dương tính khi kháng thể kết hợp với với kháng nguyên và bổ thể gây tan máu, nếu hồng cầu lắng xuống đáy ống nghiệm tức là huyết thanh bệnh nhân không có kháng thể- phản ứng huyết thanh âm tính.

• Phản ứng đặc hiệu:

TPI: bất động xoắn trùng: kháng nguyên là xoắn trùng giang mai sống bình thường trong môi trường nuôi dưỡng, khi gặp kháng thể có trong huyết thanh bệnh nhân xoắn trùng sẽ ngừng di động và nhìn thấy sự bất động trên kính hiển vi nền đen sau khi nhỏ huyết thanh bệnh nhân vào dung dịch nuôi dưỡng xoắn trùng, phản ứng rất có giá trị cho chẩn đoán xác định bệnh.

FTA: miễn dịch huỳnh quang: kháng nguyên là xoắn trùng giang mai, khi kết hợp với kháng thể có trong huyết thanh bệnh nhân đòng thời kết hợp với kháng thể có gắn chất huỳnh quang, khi soi trên kính hiển vi huỳnh quang sẽ nhìn thấy xoắn trùng giang mai màu xanh lá mạ.

TPHA: là phản ứng ngưng kết hồng cầu với kháng nguyên xoắn trùng giang mai, hồng cầu cừu đã được mẫn cảm với kháng nguyên xoắn trùng giang mai, khi tiếp xúc với huyết thanh bệnh nhân, nếu có kháng thể thì hồng cầu cừu sẽ bị ngưng kết dàn mỏng đều trên đáy ống nghiệm là dương tính. Nếu huyết thanh bệnh nhân không có kháng thẻ thì hồng cầu sẽ bị tụ lại thành 1 điểm ở đáy ống nghiệm là âm tính.