Bệnh trứng cá là bệnh ngoài da phổ biến, nhất là ở độ tuổi thay đổi tiết tố cơ thể.

1. Căn nguyên và sinh bệnh học

Do bốn yếu tố

• Tăng tiết của chất bã: vai trò của nội tiết tố sinh dục androgen
• Sừng hóa cổ tuyến bã: quá trình sừng hóa cổ tuyến bã và của nang lông chịu tác động bởi ba yếu tố sau:

Yếu tố di truyền

Do tăng acid béo tự do trong chất bã

Do nội tiết tố vỏ thượng thận và testosteron

Quá trình sừng hóa làm cho cổ nang lông bị dày dính, lỗ bài tiết của tuyến bã hẹp lại, cùng với sự tăng bài tiết của chất bã, sự co thắt liên tục của nang lông và sự tác động của nội tiết tố làm cho chất bã không đào thải ra được lên mặt da hoặc đào thải không hết làm cho chất bã bị ứ lại và tuyến bã giãn ra chứa đầy chất bã

• Sự phát triển của vi trùng. Các vi trùng này sinh ra men phân giải chất mỡ và làm tăng sừng hóa cổ tuyến bã.
• Rối loạn thành phần chất mỡ ở trên mặt da

Qua bốn cơ chế cho thấy:

• Nếu chất bã tiết ra nhiều mà không sừng hóa cổ tuyến bã sẽ gây tình trạng da mỡ
• Nếu có vi khuẩn kị khí ở chất bã, làm cho chất ba biến thành chất có mùi hôi do bị lên men.
• Nếu cổ tuyến bã bị sừng hóa và co thắt liên tục kết hợp với chất bã tiết ra nhiều, không đào thải được bị ứ đọng lại và không bị bội nhiễm thì cô đặc lại thành nhân, nếu có vi khuẩn sẽ tạo thành trứng cá mủ, thành mụn bọc.

Các yếu tố thuận lợi:

• Thức ăn nhiều mỡ, có thể gây thành đợt viêm nhiễm nặng
• Nội tiết: trứng cá mọc trước chu kì kinh nguyệt ở nữ giới
• Yếu tố thần kinh: stress, lo lắng, căng thẳng thần kinh
• Dùng thuốc hóa chất

2. Lâm sàng

   

Trứng cá thường gặp, bệnh bắt đầu ở tuổi dậy thì với biểu hiện lâm sàng:

• Tăng tiết bã nhờn: da nhờn, trơn bóng, kèm theo chân loog giãn rộng, vị trí ở vùng trán, mặt, hai bên cổ, ngực và lưng.
• Trứng cá mụn đầu đen hay các điểm đen tương ứng với sự tích tụ các chất sừng ở bên trong và do các chất bã cô đặc lại bị oxy hóa.
• Trứng cá đầu trắng là những chấm nhỏ màu trắng ngà đường kính vài mm dưới da.
• Sẩn là tổn thương viêm không nhiễm trùng
• Mụn ở nang lông
• Các ổ abces do vi trùng phá vỡ vỏ tuyến bã gây viêm cả tổ chức mô xung quanh tạo ra các ổ abces ở sâu, đau.
• Sẩn mụn trứng cá thường có nhân trứng cá

3. Các thể lâm sàng

• Trứng cá dạng kén:thường gặp ở đàn ông, tổn thương sâu hơn so với trứng cá thường, các sẩn xuất hiện là kết quả của viêm vô trùng của các kén trứng cá tạo thành các ổ abces rồi hình thành các lỗ rò hoặc viêm hốc để lại sẹo lõm hoặc sẹo cứng lõm.
• Trứng cá mạch lươn
• Trứng cá do thuốc
• Trứng cá đỏ
• Trứng cá trẻ sơ sinh: điểm trắng, nhỏ li ti mọc ở mũi do tuyến bã ở những đứa trẻ này bị hoạt hóa bởi androgen của mẹ đi theo đường bào thai.