Bệnh chốc là bệnh ngoài da phổ biến ở nước ta, thuộc nhóm bệnh da có bọng nước

1. Đại cương về bệnh chốc

• Dịch tễ học:

nguyên nhân do vi trùng gây nên, bệnh tiến triển lành tính, nếu phát hiện và điệu trị kịp thời, bệnh khỏi nhanh không để lại những biến chứng

Tỷ lệ mắc bệnh cao về mùa hè do thời tiết nóng ẩm

Bệnh gặp ở cả hai giới và mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ từ 6 thàng đến 12 tháng. Người lớn hay gặp ở những người suy giảm miễn dịch, béo phì, mắc bệnh đái tháo đường hoặc các bệnh mạn tính khác.

Tổn thương cơ bản gặp ở mọi vùng da nhưng hay gặp ở vùng da hở

• Căn nguyên:

Căn nguyên thường gặp là do liên cầu

50% các trường hợp có sự kết hợp cả liên cầu và tụ cầu

• Sinh bệnh học:

Khi gặp điều kiện thuận lợi trên vi khuẩn từ da xâm nhập vào lớp Malpighi của thượng bì, làm tách các tế bào gai và gây bệnh

Vi khuẩn nhân lên, tiết ra độc tố gây phản ứng viêm, giãn mạch, thoát dịch tạo ra bọng nước, đồng thời có sự phối hợp giữa tụ cầu tạo ra bọng mủ rồi vỡ rỉ dịch, đống vảy tiết.

• Các yếu tố thuận lợi:

Bình thường vi khuẩn liên cầu có ở trên da, nhưng không thể gây bệnh được do da có độ pH toan không phù hợp cho sự phát triển của vi khuẩn, có một số men bảo vệ như Lyzozym tiêu đạm, men Trombokinsae làm mạch tắc lại ngăn cản sự lan tỏa vi khuẩn và hiện tượng bong lớp sừng sinh lý của da làm bong luôn cả vi khuẩn

Khi gặp điều kiện thuận lợi, vi khuẩn nhân lên, tăng độc tính và xâm nhập vào cơ thể gây bệnh. Điều kiện thuận lợi như: sức khỏe giảm, bệnh nhân đái tháo đường, dùng xà phòng thường xuyên làm giảm độ toan của da, sang chấn làm tổn thương cấu trúc của da, da mất vệ sinh, mồ hôi ra nhiều làm bong bở lớp vảy sừng, lạm dụng các thuốc corticoid làm giảm khả năng đề kháng của da

2. Các thể lâm sàng của bệnh chốc

   

• Chia theo căn nguyên:

do liên cầu: bọng nước nông hóa mủ chậm, có thể lây lan (gặp ở vườn trẻ)

do tụ cầu: có mủ ngay từ đầu hoặc bọng nước sâu, hóa mủ nhanh

chốc phối hợp: do cả tụ cầu và liên cầu

• Chia theo triệu chứng lâm sàng:

Chốc bọng nước to: bọng nước lớn thường khu trú ở bàn tay, bàn chân, móng tay, số lượng ít, chống khỏi, dễ nhầm với bệnh Duhring-Brocq

Chốc hạt kê: thương tổn nhỏ chừng 1 đến 2mm, có mủ ngay từ đầu, giới hạn ở một vùng có khi lan ra toàn thân

Chốc gồm những bọng nước chứa ít nước: vỡ nhanh, chỉ thấy vảy da bong hình tròn hoặc bờ nhiều vòng trông giống như nấm.