Viêm màng não do não mô cầu có nhiều biểu hiện lâm sàng khác nhau.

1. Chia theo diễn biến

Thể tối cấp: tử vong trong 24 giờ

Thể hội chứng não cấp: biểu hiện sốt cao, hôn mê, co giật

Chẩn đoán phân biệt với viêm não do virus (dịch não tủy bình thường)

Thể giả uốn ván: vào viện với triệu chứng cơ năng co cứng hàm mặt, biểu hiện bệnh nhân khó há miệng.

Thể thô sơ: biểu hiện: hội chứng nhiễm trùng nhẹ, hội chứng màng não, triệu chứng không điển hình. Dễ chẩn đoán muộn, điều trị muộn, dẫn đến di chứng.

2. Chia theo mức độ

• Thể thô sơ, lưu động: biểu hiện hội chứng nhiễm khuẩn nhẹ, hơi sốt, mệt mỏi, hơi nhức đầu, gáy hơi cứng. Nhiều khi bỏ qua không chú ý được. Nếu chọc dịch não tủy thì vẫn thấy dịch đục. Phần nhiều lành tính, nhưng có thể chuyển sang thể tối cấp.
• Viêm màng não thể phù não kịch phát: hội chứng nhiễm trùng, nhiễm độc, hội chứng màng não, bệnh nhân có thêm triệu chứng não và phù não nặng. Triệu chứng não: rối loạn ý thức rõ: từ u ám đến bán hôn mê hoặc hôn mê, kèm theo co giật, tăng trương lực cơ, phản xạ gân xương tăng hoặc giảm. Babinski có thể dương tính cả hai bên, bại liệt hoặc liệt nửa người. Hội chứng tăng áp lực nội sọ: nhức đầu, nôn vọt, thóp phồng ở trẻ em, mạch chậm, huyết áp tăng cao dần, rối loạn hô hấp, soi đáy mắt thấy phù gai thị cả hai bên, đôi khi xuất huyết võng mạc, đồng tử khi co khi giãn. Điện não đồ: tổn thương lan rộng.

  

• Viêm màng não phối hợp với nhiễm khuẩn huyết: các triệu chứng của viêm màng não thường bị lu mờ bởi các triệu chứng của nhiễm khuẩn huyết. Hội chứng choáng nội độc tố có khi có, có khi không. Khởi phát đột ngột, sốt cao 39-40 độ C, rét run nhiều lần. Nhức đầu dữ dội, nôn, khám thấy mạch nhanh, thở nhanh, có thể có huyết áp thấp. Hình ảnh ban xuất huyết hoại tử hình sao, lách to, nốt herpes ở khóe miệng.
• Viêm màng não ở trẻ sơ sinh: khó phát hiện nên dễ bị bỏ qua. Bệnh xuất hiện từ từ, triệu chứng về màng não kín đáo, thô sơ. Trẻ chỉ quấy khóc, nôn trớ dễ dàng, có thể iả lỏng. Khám thấy lưỡi bẩn, mạch nhanh, nông không đều, nhịp thở nhanh nông, đặc biệt gáy cứng không có mà lại mềm. Dấu hiệu quan trọng là thóp phồng căng, sốc nách dương tính. Chỉ đến khi trẻ co giật hoặc mê mới phát hiện được viêm màng não
• Viêm màng não trên người già: ít gặp, diễn biến từ từ, thường với các triệu chứng rối loạn tâm thần, tỷ lệ tử vong cao.
• Viêm màng não do não mô cầu là bệnh nguy hiểm nên cần tuân thủ các nguyên tắc điều trị: cần xác định viêm màng não do não mô cầu là một cấp cứu trong khu vực nội khoa nên điều trị sớm và kịp thời, kháng sinh giữ vai trò chính trong điều trị bệnh, chỉ cho bệnh nhân xuất viện khi hết hội chứng màng não, hết sốt, dịch não tủy trở về bình thường.