Gãy thân xương đùi

Gãy thân xương đùi được giới hạn là tổn thương gãy xương từ bờ dưới mấu chuyển lớn đến bờ trên lồi cầu ngoài 5cm. Xương đùi là một xương chịu lực của hầu như toàn bộ cơ thể cho nên có sự chống đỡ đặc thù đối với mọi chấn thương do cấu trúc giải phẫu của nó. Đặc điểm là do 3 độ cong sinh lý và sự bố trí vùng chịu lực.
−Do xương đùi là một xương rất lớn có nhiều cơ lớn bám vào nên gãy xương đùi thường do chấn thương mạnh, cũng vì thế mà khi gãy dễ gây ra choáng mà cần xử lý cấp cứu là
bồi phụ tuần hoàn và bất động.
−Thường xảy ra ở độ tuổi lao động chiếm tỉ lệ 12-15% và ngày nay gặp nhiều trong tai nạn giao thông.
−Gãy xương đùi được phân loại theo vị trí giải phẫu học và tính chất đường gãy: 1/4 trên, 2/4 giữa, 1/4 dưới.

Đặc điểm các vị trí gãy 

Ổ gãy ở đầu trên xương đùi 

Vị trí gãy ở khoảng 5cm dưới mấu chuyển bé. Đây là vị trí gãy có thể gây nhiều di lệch phức tạp do sự co kéo mạnh của các cơ theo nhiều hướng khác nhau phía đầu trên xương đùi. Biểu hiện là các cơ mông rất khỏe bám vào vùng mấu chuyển lớn xương đùi, khi cơ này co kéo gãy đầu trên dạng cho nên xoay ra ngoài.
−Cơ thắt lưng chậu bám vào vị trí mấu chuyển bé do đó làm đầu trên gập ra trước. Kết quả là gây ra gẫy gập góc và di lệch xương nhiều

−Các cơ khép và cơ thẳng trong lại kéo mạnh phần dưới xương vào trong và xoay ra ngoài.

Ổ gãy 2/4 giữa thân xương đùi 
Vị trí gãy này ít có sự di lệch phức tạp so với đoạn gãy đầu trên, vì đặc điểm ống tủy hẹp đều và có hình trụ trên một đoạn dài, tính chất này rất thuận lợi cho áp dụng đóng đinh nội tuỷ hơn là áp dụng các phương pháp điều trị khác.

Ổ gãy ở đầu dưới thân xương đùi 
Đường gãy thường là nằm ngang hoặc co kéo xuống dưới và ra trước. Phần gãy bên trên dễ bị co kéo mạnh và do đó đâm thọc vào khối cơ duỗi đùi, trong khi xương đoạn dưới lại bị kéo ra sau bởi khối cơ sinh đôi, vì vậy dễ gây ra thương tổn bó mạch –
thần kinh ở phía sau.
Đường gãy
Gồm có các laoij như gãy ngang, gãy chéo, gãy xoắn, gãy 2 vị trí hoặc gãy vụn.
−Đường gãy ngang: là loại đơn giản nhất. Nó thường do xương đùi bị gập góc, dạng gãy này sau khi nắn tốt thì thường vững chắc hơn các dạng gãy khác.
−Đường gãy chéo, xoắn: thường do xương đùi gập góc kèm theo sự vặn xoắn cơ thể.
Dạng gãy này thường không vững chắc sau khi nắn chỉnh.
Sự di lệch 
Tuỳ theo vị trí và mức độ gãy mà có các hình thái di lệch ở các mức độ khác nhau. Các di lệch thường gặp bao gồm gập góc, lệch sang bên, chồng lên nhau, xoay ngoài của đoạn gãy xa.

Triệu chứng bệnh nhân

−Bệnh nhân thường đau dữ dội ở vùng đùi đặc biệt sau khi chấn thương
−Bệnh nhân đùi sưng to, không thể nhấc chân lên được, không thể đi lại bình thường
−Một số có tình trạng choáng cần dự phòng và cấp cứu
X quang xương đùi phát hiện vị trí, tính chất của ổ gãy xương rất tốt. Đem lại phương hướng điều trị cho bệnh nhân

Biến chứng 

Choáng
Mất mạch ở khoeo và cổ chân
Tắc mạch do mỡ

Sơ cứu, cấp cứu 

Bệnh nhân cần bất động tạm thời và sử dụng thuốc giảm đau, bồi phụ nước điện giải có thể cả máu nhằm chống sốc choáng. Sau đó kiểm tra tình trạng bất động tốt chưa rồi mới vận chuyển đến nơi điều trị thực thụ.
Nếu tổn thương kèm xây xát da hoặc có vết thương rộng cần phải nhanh chóng băng ép vô trùng, dùng kháng sinh mạnh đường tĩnh mạch và sử dụng thuốc chống uốn ván.