Phù là hiện tượng tăng thể tích dịch ngoại bào và có thể phát hiện được trên lâm sàng. Cổ trướng, tràn dịch màng phổi, màng tim, màng tinh hoàn là những dạng đặc biệt của phù do tích tụ dịch trong các khoang cơ thể.

Phù do bệnh thận là một nguyên nhân hay gặp trên lâm sàng, đặc điểm của phù do thận là thận trắng, mềm, ấn lõm. Phù thường xuất hiện ở mi mắt, ở mặt trước rồi mới xuống chi dưới và toàn thân, chân tay lưng, bộ phận sinh dục.

Phù thường kèm theo cổ trướng tự do, dịch thấm : phản ứng Rivalta dương tính, protein dịch cổ trướng nhỏ hơn 25g/l

Tràn dịch màng phổi ít gặp hơn, dịch thấm, thường cả hai bên.

Phù não : ít gặp nhưng có thể gặp trong hội chứng thận hư khi albumin máu giảm quá nặng. Bệnh nhân có phù toàn thân, co giật như kiểu cơn động kinh.

Phù phổi cấp có thể gặp trong bệnh nhân viêm cầu thận hoặc suy thận nặng,..

Nguyên nhân gây phù trong bệnh thận:

1/ Hội chứng cầu thận cấp : điển hình nhất là sau nhiễm liên cầu 2-3 tuần, xuất hiện phù, đái ít, tăng huyết áp, đái máu đại thể hoặc vi thể. Phù có thể có mức độ nặng nhẹ hoặc trung bình, ăn nhạt đỡ phù. Xét nghiệm nước tiểu thấy protein niệu mức độ trung bình.

2/ Hội chứng cầu thận mạn : có thể có tiền sử viêm cầu thận cấp hoặc hội chứng thận hư. Thường là phù nhẹ( nặng mí mắt), hoặc trung bình ( phù toàn thân), ăn nhạt đỡ phù. Phù thường kèm theo tăng huyết áp. Giai đoạn muộn có tăng huyết áp, thiếu máu ,suy thận mạn tính. Xét nghiệm thấy protein niệu và hồng cầu niệu. Nếu suy thận mạn sẽ thấy thận teo nhỏ, nhu mô tăng âm ,mất ranh giới tủy thân – vỏ thận, ranh giới nhu mô đài bể thận.

3/ Hội chứng thận hư : phù nhiều , tiến triển nhanh, phù toàn thân rõ, có thể có cổ trướng tràn dịch màng phổi, màng tim ( số lượng ít), màng tinh hoàn.Ăn nhạt không đỡ phù.Nếu có đái ít hoặc vô niệu kèm theo biến chứng suy thận cấp.

4/ Hội chứng suy thận cấp: phù thường ở giai đoạn thiểu niệu hoặc vô niệu. Xét nghiệm thấy ure, creatinin máu tăng cao dần, ngoài ra có thể xuất hiện tăng kali máu và toan chuyển hóa. Ngoài ra có thể thấy các nguyên nhân gây suy thận cấp ( nhóm nguyên nhân trước thận, tại thận, sau thận)

5/ Hội chứng suy thận mạn( thường ở giai đoạn nặng): phù thường nhẹ hoặc trung bình, kèm theo tăng huyết áp, thiếu máu. Xét nghiệm thấy tăng ure, creatinin và acid uric máu, ngoài ra có thể thấy tăng kali máu, tăng chuyển hóa, rối loạn calci-phospho, cường cận giáp thứ phát.

6/ Bệnh thận có kèm theo suy tim và suy dinh dưỡng,..