Ho gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính do trực khuẩn ho gà gây ra, lây theo đường hô hấp. Bệnh chủ yếu gặp ở trẻ nhỏ, biểu hiện lâm sàng là những cơn ho dữ dội, đặc biệt, điển hình

2. Mầm bệnh

Trực khuẩn ho gà thuộc họ Parrabacteriacene, trước đây được xếp vào giống Haemophylus nhưng về sau người ta thấy nó không liên quan đến kháng nguyên  Haemophylus nên được gọi là Berdetella Pertusis do Border và Gengou phát hiện năm 1906-1908

Là trực khuẩn Gram âm, hai đầu nhọn, kích thước 0,3 x0,5 x1,5 micromet, ưa khí, không di động, không sinh nha bào. Nuôi cấy thích hợp ở nhiệt độ 39 độ C và chúng phát triển tốt ở môi trường máu, môi trường Border- Gongou, sau 24 giờ mọc khuẩn lạc. Vi khuẩn kém chịu đựng với nhiệt độ, dưới ánh sàng mặt trời chết sau một giờ, ở nhiệt độ 55 độ C vi khuẩn chết sau 30 phút. Bệnh gây ra chủ yếu là Bordectella Pertassis, một số ít do B.parapertussis (khoảng 5 %). Các loại Bordectella có cấu trúc ADN gioongs nhau, nhưng chỉ có B.pertassis tiết ra độc tố ho gà. Vi khuẩn tiết ra nhiều loại hoạt chất được xem là thành phần tạo nên độc tính của vi khuẩn như Haernaglutinin là yếu tố làm tăng lympho bào yếu tố nạy cảm với hiastamin yếu tố này đóng vai trò ho cơn của bệnh. Ngưng kết tố FHA một loại Heaemaglutinin thứ hai đóng vai trò quan trọng trong việc vi khuẩn gắn vào các lông mao của tế bào biểu mô đường hô hấp.

3. Dịch tễ học

• Nguồn lây: là những bệnh nhân ho gà, bệnh lây lan mạnh nhất trong tuần đầu của bệnh khi có biểu hiện viêm long đường hô hấp và những cơn ho đầu tiên. Đặc biệt chú ý những trường hợp không điển hình, không phát hiện và cách ly kịp thời dễ lây lan ra xung quanh. Cho đến nay vẫn chưa xác định có người lành mang vi khuẩn.
• Đường lây: bệnh ho gà lây theo đường hô hấp do vi khuẩn trong những hạt nước bọt bắn ra từ mũi, miệng bệnh nhân khi ho, hắt hơi và trực tiếp được người lành hít phải, phạm vi lây khoảng 3 mét. Vi khuẩn ho gà kém chịu đựng với ngoại cảnh nên không lây gián tiếp qua đường quần áo, chăn màn, đồ dùng của bệnh nhân.
• Sức cảm thụ: mọi lứa tuổi, giới, dân tộc, vùng địa lý đều có thể bị ho gà nhưng chủ yếu là 1-6 tuổi, trẻ càng ít tuổi bệnh càng nặng, nhất là ho gà sơ sinh.
• Tính miễn dịch: sau khi mắc bệnh ho gà, bệnh nhân có miễn dịch bền vững rất hiếm khi mắc lại
• Tính chất dịch: bệnh thường xảy ra quanh năm và mang tính chất lưu hành địa phương. Hàng năm trên thế giới có khoảng 51.000.000 ca mắc bệnh và có khoảng 600.000-1.000.000 ca tử vong. Tỷ lệ mắc bệnh và tử vong tập trung ở các nước đang phát triển. tuy nhiên những năm gần đây do việc lơ là tiêm chủng, ở các nước phát triển tỉ lệ mắc và tỉ lệ tử vong có nguy cơ gia tăng.