Tổng quan về phục hồi chức năng các bệnh khớp

1. Đại cương

Bệnh khớp là một loại bệnh hay gặp ở nước ta. Điều tra cơ bản tình hình bệnh tật hệ vận động của nhân dân đồng bằng sông Cửu Long từ 1978 đến 1981 cho thấy tỉ lệ bệnh khớp là 1,2% dân số.

Bệnh thể hiện dưới nhiều hình thái lâm sàng: viêm khớp, viêm phần phụ của khớp như viêm bao hoạt dịch của khớp, viêm dây chằng, gân,…

Do nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh còn chưa được tìm hiểu hết nên kết quả điều trị còn nhiều hạn chế. Tùy nhiên nếu được điều trị sớm, liên tục và đúng thì hạn chế được tiến triển và biến chứng của bệnh.

• Phân loại

• Bệnh khớp do viêm:

Viêm khớp do thấp: viêm khớp dạng thấp, thấp khớp cấp.

Viêm khớp do vi khuẩn: lao khớp và cột sống

• Bệnh khớp không do viêm:

Thoái hóa khớp

Bệnh khớp sau chấn thương: tràn dịch khớp, tràn máu ổ khớp

Dị dạng: cột sống và đĩa đệm

Khối u và loạn sản: hoại tử đầu xương vô khuẩn, viêm sụn xương

• Bệnh khớp do nguyên nhân ngoài khớp:

Bệnh tạo keo: lupus ban đỏ hệ thống, xơ cứng bì toàn thể

Bệnh chuyển hóa: bệnh gut, bệnh vôi hóa sụn khớp

Bệnh máu: schonlein Henoch, Hemophili

• Thấp ngoài khớp: viêm gân, viêm quanh khớp
  • Triệu chứng
• Đau: là triệu chứng chính và thường là nguyên nhân làm giảm hoặc mất chức năng của khớp
• Yếu cơ, teo cơ do không vận động
• Rối loạn chức năng khớp: biểu hiện bằng cử động khó khăn, giới hạn tầm vận động khớp do đau, tràn dịch ổ khớp, co rút mô mềm quanh khớp
• Biên dạng khớp: xảy ra do cấu trúc khớp bị biến dạng trầm trọng.

2. Mục đích của phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu, phục hồi chức năng là các phương pháp có giá trị đối với các bệnh về khớp. Mặc dù không chữa khỏi bệnh nhưng sẽ giúp bệnh nhân bớt đau và phòng ngừa các di chứng. Các tác dụng của phục hồi chức năng khớp bao gồm:

• Giảm đau
• Duy trì tầm vận động của các khớp bị bệnh
• Duy trì sức mạnh của các cơ quanh khớp
• Bảo vệ các khớp khỏi bị tổn thương thêm hay biến dạng

3. Một số bài tập ứng dụng
   • Khớp vai

Vận động thụ động hoặc chủ động có trợ giúp trong giai đoạn đầu. Vận động các tầm khớp vai từ đơn giản đến phức tạp. Có thể trợ giúp với dụng cụ như tay quay, thang tập.

• Khớp khuỷu

Tập các cử động như gấp, duỗi, quay sấp, quay ngửa

• Khớp cổ tay

Tấp các cử động gấp, duỗi, nghiêng trụ, nghiêng quay

• Khớp bàn ngón

• Cử động bàn tay ở tư thế ngồi: người bệnh đặt hai tay lên bàn và tập luyện các động tác.
  • Các khớp chi dưới
• Người bệnh gồng cơ tứ đầu đùi
• Vận động có trợ giúp khớp gối, khớp háng bằng giàn treo
• Vận động các khớp bàn chân và kéo giãn gân cơ