Cận lâm sàng của bệnh lỵ amip có nhiều xét nghiệm khác nhau nhưng chủ yếu dựa vào xét nghiệm phân.

• Xét nghiệm phân: có giá trị để chẩn đoán. Soi tươi phân thấy nhiều hồng cầu, bạch cầu đa nhân trung tính. Cấy phân: do tính chất ngày càng kháng với kháng sinh thông thường qua trung gian plasmid của vi trùng nên khi cấy phân phải làm kháng sinh đồ trong mọi trường hợp.
• Soi đại tràng: trường hợp điển hình không cần chỉ định soi đại tràng. Tổn thương đại tràng do lỵ trực khuẩn là hình ảnh viêm lan tỏa cấp tính niêm mạc, có nhiều vết nông đường kính 3-7 mm, có thể xuất huyết chỗ loét và cần lấy chất nhày để soi và cấy tìm vi khuẩn.
• Huyết thanh chẩn đoán: ít có giá trị trên thực tế. Phương pháp miễn dịch huỳnh quang: trên thực tế chỉ dùng huyết thanh đơn giản để chẩn đoán nhanh khi có dịch ở địa phương và đã biết trước type huyết thanh của vi khuẩn gây bệnh.
• Công thức máu: ít có giá trị chẩn đoán. Bạch cầu thường tăng khoảng 15.000 với tỉ lệ đa nhân chiếm ưu thế. có khi bạch cầu tăng tới 30.000

Chẩn đoán

• Chẩn đoán xác định:

Lâm sàng: có 3 tiêu chuẩn:

Hội chứng nhiễm trùng, trong trường hợp nặng có hội chứng nhiễm độc.

Hội chứng lỵ cấp: xuất hiện rầm rộ.

Hội chứng mất nước điện giải

Xét nghiệm: xét nghiệm chẩn đoán xác định: cấy phân. Soi trực tràng xem tổn thương và lấy chất nhày cấy tìm Shigella.

Dịch tễ học: dựa vào: lứa tuổi mắc bệnh, trong gia đình, tập thể có nhiều người mắc bệnh như bệnh nhân.

• Chẩn đoán phân biệt:

Lỵ amip:

Hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc không có hoặc nhẹ.

Hội chứng lỵ có đặc điểm: hay đau bụng hố chậu phải, số lần đi ngoài ít hơn, nhày và máu thường riêng rẽ, có lẫn phân số lượng ít và dính bô.

Nhiễm khuẩn nhiễm độc thức ăn do Salmonella:

Sốt và hội chứng viêm dạ dày ruột nổi bật ngay từ đầu: nôn nhiều, đau dọc khung đại tràng và vùng quanh rốn, tiêu chảy, ít khi mót rặn, phân lỏng, khối lượng nhiều lẫn nước và thức ăn chưa tiêu. Dịch tễ: bệnh nhân ăn thức ăn nghi ngờ nhiễm khuẩn trước đó trên 6 giờ.

Diễn biến nhanh khỏi hơn lỵ.

Viêm đại tràng mãn tính sau lỵ:

Bệnh nhân không sốt, hội chứng lỵ thường xuất hiện liên quan đến sau ăn một loại thức ăn nhất định như tanh, mỡ. Tiền sử đã bị nhiều lần tương tự. Soi phân nhiều không thấy amip, cấy phân nhiều không thấy có Sgigella.

Tiêu chảy xuất huyết do E.coli xâm nhập:

Đó là chủng E.coli 0157, củng này đã gây nhiều vụ dịch lớn ở châu Âu, Bắc Mỹ, Nam Phi và gần đây là Nhật Bản. người mắc bệnh này là do ăn thịt và uống sữa bò tươi nhiễm E.coli 0157. Biểu hiện lâm sàng: sốt, đại tiên phân lỏng máu, 5-10% số bệnh nhân có hội chứng tan máu ure huyết. Chẩn đoán phân biệt chủ yếu dựa vào cấy phân.