1. Contents

   Đại cương

Tuyến yên là một tuyến rất nhỏ, nặng khoảng 0,05 g với kích thước 1 cm*1,5*0,5 cm trong hố xương yên ở sàn não.

Tuyến yên có chức năng rất quan trọng, cấu tạo gồm 3 thùy:

• Thùy trước là thùy quan trọng nhất, vì nó sản xuất ra các hormon duy trì hoạt động của nhiều tuyến khác.
• Thùy giữa là mô tuyến ít có tác dụng
• Thùy sau gồm những tế bào thần kinh đệm, có tác dụng bài tiết, có liên hệ chặt chẽ với hệ thần kinh

2. Chức năng sinh lý

   

Chức năng của thùy trước

        Trong phòng thí nghiệm: nếu ta cắt bỏ thùy trức tuyến yên của động vật còn non thì con vật sẽ chậm lớn, lùn tè, các tuyến giáp trạng, thượng thận, sinh dục bị theo nhỏ. Nếu cắt bỏ thùy trước tuyến yên của con vật đã trưởng thành thì chúng bị sút cân, gầy yếu, thân nhiệt giảm, bộ phận sinh dục teo dần.

        Ngược lại nếu tiêm tinh chất thùy trước tuyến yên cho con vật còn non, sẽ làm con vật lớn rất nhanh, to quá mức, bộ phận sinh dục phát triển sớm,..

         Nhận xét trên lâm sàng ở người, khi bị giảm năng thùy trước tuyến yên thì sẽ gây chứng lùn bé, bệnh Sinmon ( người gầy còm, lông tóc rụng, bộ phận sinh dục teo). Nếu bị tăng năng thùy trước tuyến yên sẽ mắc chứng khổng lồ, bệnh to đầu ngón.

        Qua nghiên cứu, người ta thấy thùy trước tuyến yên có chức năng như sau:

• Đối với sự phát triển cơ thể: Tuyến yên bài tiết hormon GH- hormon sinh trưởng làm cơ thể phát triển; hormon STH làm cơ thể phát triển mạnh về thể lực
• Đối với sự chuyển hóa protid, lipid, glucid: làm tăng dự trữ đạm trong cơ thể; làm tăng cường máu do kích thích chuyển hóa glycozen thành glucose và hạn chế sử dụng glucose ở các cơ quan; tăng quá trình phân hóa và sử dụng mỡ
• Đối với các tuyến khác:

+ Tuyến sữa: Prolactin của tuyến yên làm tuyến sữa phát triển và bài tiết sữa ở phụ nữ khi đẻ

+Tuyến giáp: TSH của tuyến yên làm tuyến giáp trạng phát triển và bài tiết thyroxin

+ Tuyến thượng thận ACTH: làm cho tuyến thượng thận phát triển và bài tiết hormon thượng thận

+ Tuyến cận giáp

+ Tuyến sinh dục: FSH, LH

Chức năng của thùy sau tuyến yên:

Thùy sau tuyến yên sản xuất ra hai loại hormon ADH, oxytocin

Tác dụng của hormon ADH:

• Làm tăng huyết ap song không bền vững như adrenalin
• Làm tăng quá trình tái hấp thu ở ống thận nên có tác dụng chống bào tiết nước tiểu. Hormon chống đái tháo nhạt. Khi bị giảm năng thùy sau thì sẽ bị đái tháo nhạt

Tác dụng của hormon oxytocin:

• Tăng trương lực cơ trơn dạ dày, bàng quang, đặc biệt là cơ trơn cổ tử cung, làm tăng co bóp tử cung lúc đẻ còn gọi là hormon thúc đẻ, làm chảy sữa ra ngoài ống sữa.

copy ghi nguồn: http://http://health-guru.org/

link bài viết: Đại cương cơ bản về tuyến yên