Vàng da hay hoàng đản là một hội chứng hay gặp trên lâm sàng, do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên và có biểu hiện lâm sàng khi nồng độ bilirubin trong máu cao trên 17 muycromol/l.

Tuy nhiên trên thực tế biểu hiện lâm sàng vàng da chỉ được phát hiện bằng quan sát lâm sàng khi nồng độ bilirubin trong máu tăng trên 25 muycromol/lít.

Do nồng độ bilirubin trong máu ảnh hưởng đến mức độ vàng da vàng mắt, nên trong trường hợp vàng da nhẹ có thể đánh giá ở một số vị trí như củng mạc mắt, niêm mạc dưới lưỡi, lòng bàn tay bàn chân. Trong trường hợp bilirubin trong máu tăng cao dẫn đến vàng da đậm, dễ phát hiện trên lâm sàng.

Triệu chứng vàng da

• Triệu chứng lâm sàng

Do tình trạng vàng da co liên quan đến từng bệnh lý cụ thể, vì vậy cần hỏi kĩ tiền sử và diễn biến bệnh, thăm khám kĩ các triệu chứng có liên quan để hỗ trợ cho chẩn đoán và tiên lượng.

Vàng da nhiều hay ít, nên quan sát vùng da được che kín như da lưng, da bụng, ngực thì chính xác hơn da chân, tay. Nên xem dưới ánh sáng mặt trời.

Màu vàng của niêm mạc mắt, dưới lưỡi thường phát hiện sớm hơn vàng da.

Nước tiểu vàng như nghệ hoặc vàng nâu.

Cần khám kĩ phát hiện một số triệu chứng đi kèm như gan to, túi mật to, sốt đau hạ sườn phải, lách to, phân bạc màu trắng, ngứa nhiều nhất là vào ban đêm có các vết xước gãi trên da, tình trạng xuất huyết… ngoài ra cần lưu ý đến các biểu hiện khác như sốt, thiếu máu, suy tim , suy thận, đau cơ.

Tiền sử bệnh nhân: các bệnh nội khoa từng mắc, tiền sử phẫu thuật, tiền sử các bệnh trong gia đình đã mắc, tiền sử dùng thuốc, truyền máu

Tiền sử vàng da trong gia đình, bản thân và tiền sử tiêm phòng.

Thói quen và lối sống như ăn gỏi cá, tiêm chích ma túy, xăm mình, nghiện rượu…

Nghề nghiệp của người bệnh

• Triệu chứng cận lâm sàng

Công thức máu

Định lượng bilirubin máu: bình thường toàn phần là 17 muycromol/lit, bilirubin trực tiếp là 4,3 muycromol/lit.

Xét nghiệm nước tiểu tìm sắc tố mật và muối mật

Men gan: GOT, GPT

Prothrombin

Protein, albumin

Siêu âm, chụp đường mật, CT scanner

Ngoài ra các thủ thuật nội soi ổ bụng, sinh thiết gan, nội soi thực quản dạ dày tá tràng… rất ữu ích cho chẩn đoán bệnh.

Điều trị

• Tại tuyến y tế cơ sở: tất cả bệnh nhân vàng da, chỉ xử trí ban đầu sau đó chuyển tuyến ngay lên tuyến trên nơi có kĩ thuật y tế cao để tìm nguyên nhân.
• Tại tuyến trên: tìm nguyên nhân. Điều trị theo nguyên nhân.
• Điều trị nội khoa: vàng da do các bệnh viêm gan virus, viêm gan nhiễm độc, áp xe đường mật…
• Điều trị ngoại khoa: vàng da do các bệnh u đầu tụy, sỏi mật…

link bài viết: Triệu chứng của hội chứng vàng da

coppy ghi nguồn: http://drugsofcanada.com