Đưa ra các chỉ định xét nghiệm và thăm khám tại nhà đối với bệnh nhân cao tuổi

1. Tổng hợp các vấn đề gặp phải ở bệnh nhân cao tuổi

Các vấn đề sức khỏe ở bệnh nhân cao tuổi có thể chia thành ba nhóm:

Nhóm các bệnh lý nộ khoa bao gồm cả những bệnh đã được chẩn đoán và cả những bệnh chưa rõ nguyên nhân, nhóm các rối loạn chức năng và nhóm các vấn đề về tâm lý xã hội. Các vấn đề của bệnh nhân cao tuổi cần được liết kê đầy đủ qua khai thác tiền sử, khám thực thể và chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng.

Đây có thể là các vấn đề sức khỏe của người cao tuổi hay gặp trên lâm sàng như: cholesterol máu cao hay tăng huyết áp, đôi khi chỉ là những phàn nàn về các triệu chứng như mệt mỏi, táo bón. Việc xử trí các vấn đề này, ngoài việc các biện pháp điều trị còn phải hướng tới mục đích phòng bệnh và phục hồi chức năng.

2. Chỉ định các xét nghiệm

Việc chỉ định các xét nghiệm cần được cân nhắc một cách cẩn thận, nhất là đối với bệnh nhân cao tuổi. Cần phải cân nhắc giữa lợi ích, khả năng áp dụng với giá thành để đảm bảo yêu cầu chi phí- hiệu quả.

Kết quả của nhiều xét nghiệm ở bệnh nhân cao tuổi có thể được đánh giá theo số liệu chuẩn của bệnh nhân trẻ tuổi. Tuy nhiên nhiều ngoại lệ cần được lưu ý như:

• Do khối lượng cơ thể giảm nên lượng creatinin trong máu giảm theo tuổi sẽ đánh giá thấp chức năng thực sự của thận. Lượng creatinin cần phải được chú ý trong việc dùng thuốc đúng liều cho bệnh nhân cao tuổi.
• Khả năng gắn toàn phần của sắt giảm theo tuổi nên việc phân tích lượng feritin trong huyết thanh hoặc tủy xương là một cách tốt nhất để đánh giá thiếu máu thiếu sắt ở người cao tuổi.
• Khoảng 10-20% ở người cao tuổi khỏe mạnh có hiện tự miễn như: kháng thể kháng nhân, kháng thể kháng giáp trạng và yếu tố dạng thấp dương tính, phản ứng VDRL dương tính (phản ứng lên bông giang mai).
• Việc xác định lượng glucose huyết thanh là cách tốt nhất để chẩn đoán đái tháo đường, tuy nhiên ở người cao tuổi có trường hợp không dung nạp glucose dẫn đến hàm lượng glucose trong huyết thanh tăng lên sau khi ăn.
• Ngoài xét nghiệm sinh hóa, huyết học thì các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh cũng nên được đặt cho bệnh nhân cao tuổi.

3. Thăm khám tại nhà

Thăm khám tại nhà là một phần nhiệm vụ của bác sĩ gia đình, dù đây không phải là nhiệm vụ chính. Ở Việt Nam các bác sĩ hành nghề tại các phòng khám bác sĩ gia đình được cho phép khám chữa bệnh tại nhà. Điều này đặc biệt thuận lợi cho bệnh nhân cao tuổi, nhất là những bệnh nhân hạn chế khả năng đi lại, bệnh nhân suy nhược, bệnh nhân mạn tính hoặc những người có các vấn đề về hành vi. Hạn chế của việc thăm khám tại nhà là không thể thực hiện đầy đủ các thăm khám lâm sàng phức tạp cũng như các xét nghiệm cận lâm sàng.