Tiến triển của quá trình liền xương

Gãy xương là tổn thương ảnh hưởng đến sự toàn vẹn của xương, có thể hoàn toàn hoặc không hoàn toàn, do nhiều nguyên nhân khác nhau như; chấn thương, bệnh lý. Gãy xương có thể tổn thương các phần quanh ổ gãy như gân cơ, dây chằng, mạch máu, thần kinh, da, bao khớp..

Tiến triển của quá trình liền xương:

Tại ổ xương gãy, ổ gãy sẽ phát triển thành can xương qua 4 giai đoạn

1. Giai đoạn máu tụ

Ngay sau gãy xương, tại ổ gãy máu chảy ra kết hợp với tổ chức dập nát, giọt mỡ, cốt mạc, gân cơ … tạo thành khối máu tụ quanh ổ gãy. Khối máu tụ này tạo thành màng lưới fibrin để cấu tạo thành xương sau này. Tổ chức quanh ổ gãy xung huyết, phù nề. Hiện tượng này kéo dài 3 đến ngày và có thể kéo dài khoảng 2 tuần tùy theo từng vị trí gãy xương và tùy theo tình trạng của bệnh nhân.

2. Giai đoạn can liên kết

Sau gãy xương khoảng 20 đến 30 ngày, từ mang xương ống Havers, xương và tủy xương, các tế bào liên kết xâm nhập và thay thế khối máu tụ tạo dần thành màng lưới tổ chức liên kết, các thành phần hữu hình của máu mất đi.

3. Giai đoạn can nguyên phát
4. Sau 3 đến 4 tuần, muối vôi sẽ lắng động dần lên can liên kết tạo thành can xương non, các tạo cốt bào dần dần trở thành cốt bào, cấu trúc hỗn động thay thế dần bằng tổ chức sắp xếp giống như xương bình thường. Giai đoạn này kéo dài nhiều tháng.
5. Giai đoạn can vĩnh viễn

Lúc đầu xương to xù xì ôm lấy ổ gãy, ống tủy còn bị can xương bao kín, về sau can xương thu nhỏ lại, ống tủy thông suốt, hình thù xương dần trở lại bình thường. ổ gãy được liền tốt sau 8 đến 10 tháng.

Phân loại can xương theo hình ảnh Xquang:

• Can độ I: các đầu xương gãy không còn sắc nhọn, có hình bóng mây mở ở ổ gãy, chưa nhìn thấy nối liền giữa hai đầu xuowgn gãy.
• Can độ II: hình can xương to chắc, có hình cầu nối hai đầu xương gãy, đường gãy còn rõ
• Can xương độ III: hình can xương to chắc, không còn đường gãy, ống tủy bắt đầu thông.

Các dấu hiệu lâm sàng chứng tỏ quá trình liền xương đã tốt:

• Không còn cử động bất thường, không còn tiếng lạo xạo đau chỏi khi ấn hay gõ vào ổ gãy
• Trục xương đã ngay ngắn, không còn biến dạng xương

Khi dấu hiệu lâm sàng đủ tốt thì coi là liền xương, còn hình ảnh Xquang thì chậm hơn so với các dấu hiệu trên lâm sàng.

Quá trình liền xương ảnh hưởng lớn các chỉ định điều trị. Tùy theo mức độ liền xương để đưa ra các bài tập phục hồi khác nhau.